Co to jest osteoporoza?

Osteoporoza, inaczej zrzeszotnienie kości, to choroba, w przebiegu której dochodzi do zaniku tkanki kostnej, w konsekwencji czego zwiększa się częstość występowania złamań. Najczęstsze i najwcześniejsze zmiany dotyczą kręgów piersiowych i lędźwiowych ,głównie są to złamania  z których tylko 25-30 proc. objawia się w postaci ostrego bólu.

 Inną szczególnie groźną konsekwencją osteoporozy jest złamanie szyjki kości udowej. W jego wyniku 50 proc. poszkodowanych traci zdolność samodzielnego poruszania się, a co piąta kobieta i co trzeci mężczyzna umiera w pierwszym roku po złamaniu.

Osteoporoza postrzegana jest głownie jako choroba kobiet, tymczasem dotyka także mężczyzn, choć rzadziej. W szóstej dekadzie życia na jednego chorującego mężczyznę przypada 5-6 kobiet, ale po 70. roku życia ta proporcja wynosi już tylko 2:1.

Wyróżnia się różne typy osteoporozy:

• Typ 1 - osteoporoza pomenopauzalna - dotyczy kobiet w 5. i 6. dekadzie życia. Jej podstawowa przyczyną to niedobór estrogenów, a proces zaniku kostnego ma zwykle dość dużą dynamikę. W tym okresie najczęściej występują złamania kości promieniowej (złamanie nadgarstka lub przedramienia)
• Typ 2 - osteoporoza starcza - dotyczy kobiet i mężczyzn, a zanik kostny zwykle jest znacznie wolniejszy (ok. 1 proc. rocznie),  najpoważniejsze złamania dotyczą kręgów i  biodra
• osteoporoza wtórna - może być spowodowana innymi przyczynami (choroby i leki). stanowi ok. 20 proc. wszystkich przypadków choroby

Osteoporoza - przyczyny i czynniki ryzyka

Naturalne procesy osłabiania tkanki kostnej przyspiesza niedobór wapnia w organizmie. Gdybyśmy przekroili kość, jej wnętrze przypominałoby gąbkę. Właśnie dlatego tę jej część nazwano substancją gąbczastą. Otacza ją kość zbita. Ważnym składnikiem obu części jest siatka kolagenowa z kryształami soli wapnia. Gdy sieć kolagenowa staje się nieregularna, rzadka i jednocześnie maleje w niej zawartość związków wapnia, oznacza to spadek masy kostnej i rozwój osteoporozy (zrzeszotnienia kości). Kość staje się krucha, porowata, lekka. Obniża się gęstość tkanki kostnej i jej wytrzymałość na czynniki zewnętrzne.

Czynnikami niezależnymi od człowieka są:

• płeć żeńska
• wiek
• wczesne zakończenie miesiączkowania (przed 40 r.ż.) - szczególnie, gdy jest ono wynikiem usunięcia jajników
• skłonność rodzinna do złamań i osteoporozy
• część chorób, np. tarczycy, wątroby, nerek, jelit lub stawów

Czynniki, na które mamy wpływ:

• aktywność fizyczna
• dieta z małą podażą wapnia
• stosowane leki (sterydy, leki przeciwpadaczkowe, uspokajające, zmniejszające krzepliwość)
• palenie papierosów
• duże spożycie alkoholu

Osteoporoza - jakie badania wykonać?

Podstawą rozpoznania jest badanie densytometryczne (densytometria), czyli badanie gęstości kości.. Densytometr mierzy gęstość (wytrzymałość) kości. Wynik wskazuje, czy jesteśmy zagrożeni osteoporozą (pierwsze stadium to osteopenia), czy proces jest na tyle zaawansowany, że grożą nam złamania.

• od 1,0 do -1,0 – norma
• od -1,0 do -2,5 – osteopenia
• poniżej -2,5 – osteoporoza

Jeżeli wynik densytometrii będzie mniejszy niż -1, lekarz zleci nam dodatkowe analizy, m.in. poziom wapnia i fosforu we krwi, fosfatazę alkaliczną, OB, poziom wapnia w dobowej zbiórce moczu. Po badaniach specjalista dobiera właściwą dla nas terapię.

Około 40. r.ż. densytometrię powinien wykonać każdy, kto znajduje się w grupie ryzyka. Jeśli nie jesteśmy zagrożeni osteoporozą, warto profilaktycznie zrobić takie badanie: kobiety ok. 50. r.ż., mężczyźni ok. 60.

Cofnij